Datrysiadau sy'n seiliedig ar natur

Datrysiadau sy'n seiliedig ar natur
Enghraifft o'r canlynolproblem gymdeithasol Edit this on Wikidata
Mathtirluniau naturiol, Rheolaeth Edit this on Wikidata

Mae'r term Datrysiadau Seiliedig ar Natur (Nature-based solutions; NBS) yn cyfeirio at y rheolaeth a'r defnydd cynaliadwy o nodweddion a phrosesau naturiol i fynd i'r afael â heriau cymdeithasol-amgylcheddol. Mae'r heriau hyn yn cynnwys materion fel newid hinsawdd, diogelwch dŵr, llygredd dŵr, diogelwch bwyd, iechyd dynol, colli bioamrywiaeth, a rheoli risg trychinebau.

Mae diffiniad y Comisiwn Ewropeaidd o NBS yn nodi bod yr atebion hyn "yn cael eu hysbrydoli a'u cefnogi gan natur, sy'n gost-effeithiol, yn darparu buddion amgylcheddol, cymdeithasol ac economaidd ar yr un pryd ac yn helpu i adeiladu gwytnwch (yr ecosystem ei hun). Mae datrysiadau o'r fath yn dod â natur a nodweddion a phrosesau mwy amrywiol i ddinasoedd, tirweddau, a morluniau, trwy ymyrryd yn systemig, a thrwy hyn defnyddir yr adnoddau'n effeithlon.”[1] Yn 2020, diweddarwyd diffiniad y CE i bwysleisio ymhellach “Rhaid i atebion sy'n seiliedig ar natur fod o fudd i fioamrywiaeth a chefnogi'r ecosystem.”[2] Trwy ddefnyddio NBS gall ecosystemau iach, gwydn ac amrywiol (boed yn naturiol, wedi'u rheoli, neu wedi'u creu o'r newydd) ddarparu atebion er budd cymdeithasau a bioamrywiaeth.[3] Mae'n ofynnol i brosiectau Ymchwil ac Arloesi ar NBS a ariennir gan Raglen Fframwaith yr UE ymateb i'r diffiniad hwn.[4]

Yn y cyfamser, mae'r Fenter Datrysiadau sy'n seiliedig ar natur yn diffinio NBS fel "camau gweithredu sy'n gweithio gyda natur ac yn ei gwella er mwyn helpu pobl i addasu i newid a thrychinebau".

Er enghraifft, mae adfer a/neu amddiffyn mangrofau ar hyd arfordiroedd yn defnyddio datrysiad sy'n seiliedig ar natur i gyflawni sawl nod. Mae mangrofau yn cymedroli effaith tonnau a gwynt ar aneddiadau neu ddinasoedd arfordirol[5] ac ar yr un pryd, mae'n atafaelu neu'n cloi CO 2.[6] Maent hefyd yn darparu parthau meithrin ar gyfer bywyd morol a all fod yn sail i gynnal pysgodfeydd y gall poblogaethau lleol ddibynnu arnynt. Yn ogystal, gall coedwigoedd mangrof helpu i leihau erydu arfordirol o ganlyniad i gynnydd yn lefel y môr. Yn yr un modd, mae toeau neu waliau gwyrdd yn atebion sy'n seiliedig ar natur y gellir eu gweithredu mewn dinasoedd i gymedroli effaith tymheredd uchel, dal dŵr storm, lleihau llygredd, a gweithredu fel sinciau carbon, tra'n gwella bioamrywiaeth ar yr un pryd.

Mae dulliau cadwraeth a mentrau rheoli amgylcheddol wedi'u cynnal ers degawdau. Yn fwy diweddar, mae cynnydd wedi'i wneud o ran mynegi'n well y manteision y gall atebion sy'n seiliedig ar natur eu darparu er lles pobol. Hyd yn oed os yw fframio'r term ei hun yn parhau i esblygu,[7] mae enghreifftiau o atebion sy'n seiliedig ar natur eisoes i'w cael ledled y byd.

Mae astudiaethau o'r 2010au wedi cynnig ffyrdd o gynllunio a gweithredu datrysiadau sy'n seiliedig ar natur mewn ardaloedd trefol,[8][9][10] tra bod NBS yn cael eu hymgorffori fwyfwy i bolisïau a rhaglenni cenedlaethol a rhyngwladol prif ffrwd (e.e. polisi newid hinsawdd, y gyfraith, buddsoddi mewn seilwaith, a mecanweithiau ariannu), gyda sylw cynyddol yn cael ei roi i NBS gan y Comisiwn Ewropeaidd ers 2013, fel rhan annatod o bolisi Ymchwil ac Arloesedd yr UE.[11] Mae'r Cenhedloedd Unedig hefyd wedi ceisio hyrwyddo newid mewn persbectif tuag at NBS: y thema ar gyfer Diwrnod Dŵr y Byd 2018 oedd "Natur ar gyfer Dŵr", tra bod Adroddiad Datblygu Dŵr y Byd y Cenhedloedd Unedig sy'n cyd-fynd â'r Cenhedloedd Unedig yn dwyn y teitl "Atebion Dŵr yn Seiliedig ar Natur". Yn y cyfamser, amlygodd Uwchgynhadledd Gweithredu ar yr Hinsawdd, y Cenhedloedd Unedig 2019 (2019 UN Climate Action Summit) atebion sy'n seiliedig ar natur fel dull effeithiol o frwydro yn erbyn newid hinsawdd a chrëwyd "Clymblaid Atebion sy'n Seiliedig ar Natur", gan gynnwys dwsinau o wledydd, dan arweiniad Tsieina a Seland Newydd.[12]

  1. "Nature-Based Solutions - European Commission". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 23 September 2019. Cyrchwyd 10 December 2019.
  2. Wild, Tom; Freitas, Tiago; Vandewoestijne, Sofie (2020). Nature-based Solutions - State of the Art in EU-funded Projects (PDF). Cyrchwyd 11 January 2021.
  3. Eggermont, Hilde; Balian, Estelle; Azevedo, José Manuel N.; Beumer, Victor; Brodin, Tomas; Claudet, Joachim; Fady, Bruno; Grube, Martin et al. (2015). "Nature-based Solutions: New Influence for Environmental Management and Research in Europe" (yn en). Gaia - Ecological Perspectives for Science and Society 24 (4): 243–248. doi:10.14512/gaia.24.4.9. https://hal-univ-perp.archives-ouvertes.fr/hal-01245631/file/Eggermont%20et%20al.%202015%20%28NBS%29.pdf. Adalwyd 24 May 2020.
  4. "Horizon 2020 Workprogramme 2018-2020" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 10 December 2019. Cyrchwyd 10 December 2019.
  5. Marois, Darryl E.; Mitsch, William J. (2 January 2015). "Coastal protection from tsunamis and cyclones provided by mangrove wetlands – a review". International Journal of Biodiversity Science, Ecosystem Services & Management 11 (1): 71–83. doi:10.1080/21513732.2014.997292. ISSN 2151-3732. http://dx.doi.org/10.1080/21513732.2014.997292. Adalwyd 5 September 2021.
  6. Inoue, Tomomi (2019), "Carbon Sequestration in Mangroves", Blue Carbon in Shallow Coastal Ecosystems (Singapore: Springer Singapore): 73–99, doi:10.1007/978-981-13-1295-3_3, ISBN 978-981-13-1294-6, http://dx.doi.org/10.1007/978-981-13-1295-3_3, adalwyd 5 September 2021
  7. "'Nature-based solutions' is the latest green jargon that means more than you might think" (yn en). Nature 541 (7636): 133–134. 12 January 2017. Bibcode 2017Natur.541R.133.. doi:10.1038/541133b. PMID 28079099.
  8. Raymond, Christopher M.; Frantzeskaki, Niki; Kabisch, Nadja; Berry, Pam; Breil, Margaretha; Nita, Mihai Razvan; Geneletti, Davide; Calfapietra, Carlo (2017). "A framework for assessing and implementing the co-benefits of nature-based solutions in urban areas". Environmental Science & Policy 77: 15–24. doi:10.1016/j.envsci.2017.07.008. ISSN 1462-9011. http://dx.doi.org/10.1016/j.envsci.2017.07.008. Adalwyd 5 September 2021.
  9. Bush, Judy; Doyon, Andréanne (2019). "Building urban resilience with nature-based solutions: How can urban planning contribute?". Cities 95: 102483. doi:10.1016/j.cities.2019.102483. ISSN 0264-2751. http://dx.doi.org/10.1016/j.cities.2019.102483. Adalwyd 5 September 2021.
  10. Frantzeskaki, Niki (2019). "Seven lessons for planning nature-based solutions in cities". Environmental Science & Policy 93: 101–111. doi:10.1016/j.envsci.2018.12.033. ISSN 1462-9011.
  11. Faivre, Nicolas; Fritz, Marco; Freitas, Tiago; de Boissezon, Birgit; Vandewoestijne, Sofie (2017). "Nature-Based Solutions in the EU: Innovating with nature to address social, economic and environmental challenges". Environmental Research 159: 509–518. Bibcode 2017ER....159..509F. doi:10.1016/j.envres.2017.08.032. ISSN 0013-9351. PMID 28886502. http://dx.doi.org/10.1016/j.envres.2017.08.032. Adalwyd 5 September 2021.
  12. "Political and financial support for new efforts to scale up use of nature-based solutions to be announced at Climate Action Summit" (PDF). Climate Action Summit 2019. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 6 October 2019. Cyrchwyd 22 October 2019.

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search